ESWT w leczeniu entezopatii ścięgna piszczelowego tylnego i peronealnego – skuteczność terapii w mniej oczywistych wskazaniach

Współczesna medycyna rehabilitacyjna coraz częściej wykorzystuje falę uderzeniową (ESWT – Extracorporeal Shock Wave Therapy) w leczeniu nie tylko klasycznych entezopatii, takich jak łokieć tenisisty czy zapalenie rozcięgna podeszwowego, lecz również w znacznie bardziej złożonych przypadkach. Wśród nich wyróżnia się entezopatie ścięgna piszczelowego tylnego, ścięgien peronealnych, a także szereg innych lokalizacji, które przez lata uchodziły za trudne terapeutycznie. Precyzyjne działanie mechaniczno-biologiczne ESWT pozwala na przywrócenie funkcji i redukcję bólu w przypadkach, gdzie tradycyjne metody fizjoterapii bywają niewystarczające.

Mechanizm działania fali uderzeniowej w terapii entezopatii

Fala uderzeniowa jest formą energii akustycznej o dużej amplitudzie i krótkim czasie trwania, która przenika przez tkanki miękkie i trafia bezpośrednio w miejsce patologii – przyczep ścięgna, okostną lub struktury otaczające. W przypadku entezopatii, jej działanie skupia się na kilku kluczowych procesach biologicznych:

• stymulacja neowaskularyzacji, czyli tworzenia nowych naczyń krwionośnych w obrębie uszkodzonych tkanek, co poprawia ukrwienie i przyspiesza procesy regeneracyjne,

• aktywacja fibroblastów oraz komórek macierzystych, odpowiedzialnych za syntezę kolagenu typu I – podstawowego budulca zdrowego ścięgna,

• rozbijanie zwapnień i złogów wapnia w miejscu przyczepu ścięgna do kości, które często towarzyszą przewlekłym stanom zapalnym,

• modulacja przewodnictwa bólowego poprzez wpływ na zakończenia nerwowe i mediatory zapalne, co skutkuje długotrwałą redukcją dolegliwości bólowych.

Warto podkreślić, że ESWT działa nie tylko na poziomie fizycznym, ale również komórkowym – aktywuje czynniki wzrostu (m.in. VEGF, eNOS) i poprawia metabolizm mitochondriów. Dzięki temu proces gojenia tkanek zostaje przyspieszony, a odporność strukturalna przyczepu ścięgna – wzmocniona.

Zastosowanie ESWT w leczeniu entezopatii ścięgna piszczelowego tylnego

Entezopatia ścięgna piszczelowego tylnego (posterior tibial tendon enthesopathy) to schorzenie charakteryzujące się bólem w przyśrodkowej części stopy i kostki, pogłębiającym się przy chodzeniu oraz wspięciach na palce. Często występuje u osób z płaskostopiem nabytym, sportowców lub pacjentów po urazach stawu skokowego. W leczeniu tego typu patologii ESWT wykazuje szczególnie wysoką skuteczność, gdyż oddziałuje bezpośrednio na przyczep ścięgna w obrębie kości łódkowatej oraz na struktury powięziowe stopy.

Najważniejsze aspekty terapii obejmują:

• precyzyjne zlokalizowanie punktu maksymalnej bolesności za pomocą ultrasonografii,

• zastosowanie odpowiednich parametrów energii – zazwyczaj w przedziale 0,12–0,25 mJ/mm², przy 1500–2000 impulsach na sesję,

• wykonywanie serii 3–5 zabiegów w odstępach tygodniowych, co pozwala na osiągnięcie trwałej poprawy funkcjonalnej.

Pacjenci najczęściej odczuwają zmniejszenie bólu już po 2–3 zabiegach, a pełną poprawę w ciągu kilku tygodni. Co istotne, terapia nie wymaga rekonwalescencji ani przerwania aktywności fizycznej, co stanowi jej ogromną przewagę nad leczeniem inwazyjnym. W połączeniu z ćwiczeniami ekscentrycznymi i indywidualnie dobranym zaopatrzeniem ortopedycznym, fala uderzeniowa staje się filarem nowoczesnego leczenia tej trudnej jednostki chorobowej.

Terapia fali uderzeniowej w entezopatii ścięgna peronealnego – skuteczność i ograniczenia

Entezopatia ścięgna peronealnego (peroneal tendon enthesopathy) to schorzenie rzadziej rozpoznawane, lecz często spotykane wśród sportowców dyscyplin wymagających intensywnej pracy stawu skokowego – biegaczy, piłkarzy, tancerzy czy narciarzy. Dotyczy przyczepów ścięgien mięśni strzałkowych (długiego i krótkiego) w okolicy kostki bocznej, gdzie dochodzi do przeciążeń, mikrourazów oraz zmian degeneracyjnych. Objawia się bólem po zewnętrznej stronie stopy, nasilającym się przy ewersji lub rotacji zewnętrznej stopy.

Fala uderzeniowa (ESWT) w tym obszarze stanowi skuteczne narzędzie zarówno w ostrych, jak i przewlekłych stanach przeciążeniowych. Działa na zasadzie mechanicznej stymulacji miejsca przyczepu, poprawiając mikrokrążenie i regenerację włókien kolagenowych. W przeciwieństwie do klasycznych zabiegów fizykoterapeutycznych, takich jak ultradźwięki czy laseroterapia, ESWT oddziałuje głęboko i precyzyjnie na zmienioną chorobowo strukturę, inicjując procesy naprawcze.

W praktyce klinicznej obserwuje się:

• redukcję bólu już po pierwszej lub drugiej sesji,

• poprawę stabilizacji bocznej stawu skokowego,

• zwiększenie zakresu ruchu i siły mięśniowej,

• regenerację uszkodzonych włókien kolagenowych potwierdzoną badaniem USG.

Terapia ma jednak swoje ograniczenia – w przypadkach całkowitych zerwań ścięgien, obecności niestabilności stawu lub ostrego zapalenia pochewek ścięgnistych należy zrezygnować z zabiegów ESWT. W takich sytuacjach wskazane jest wcześniejsze leczenie zachowawcze lub operacyjne. Niemniej jednak, w większości przewlekłych przypadków entezopatia ścięgna peronealnego reaguje na falę uderzeniową bardzo dobrze, szczególnie przy odpowiedniej technice aplikacji i indywidualnie dobranej dawce energii.

Mniej oczywiste wskazania do zastosowania ESWT w praktyce ortopedycznej

Choć fala uderzeniowa kojarzona jest głównie z leczeniem klasycznych entezopatii, takich jak ostroga piętowa, łokieć tenisisty czy kolano skoczka, współczesne badania kliniczne wskazują na znacznie szersze spektrum zastosowań. Coraz częściej wykorzystuje się ją w terapii trudno dostępnych i mniej oczywistych przyczepów, które dotąd uchodziły za trudne do leczenia. Do takich wskazań zaliczamy m.in.:

• entezopatie mięśnia biodrowo-lędźwiowego, objawiające się bólem w okolicy pachwiny i przedniej części biodra,

• entezopatie mięśnia pośladkowego średniego, będące częstą przyczyną tzw. zespołu bólowego krętarza większego,

• przyczepy mięśni ramiennych i podłopatkowych, u pacjentów z przeciążeniami barku wynikającymi z pracy statycznej lub sportów siłowych,

• entezopatie w obrębie ścięgna Achillesa, szczególnie w miejscach przyczepów bliższych i dalszych, gdzie występuje ograniczony dostęp terapeutyczny.

Terapia ESWT w tych przypadkach przynosi wymierne korzyści kliniczne – redukuje ból, zwiększa elastyczność tkanek oraz poprawia biomechanikę całych łańcuchów mięśniowo-powięziowych. Dodatkowo, zastosowanie głowic o różnej średnicy i technologii (np. radialnej lub skupionej) umożliwia dopasowanie intensywności bodźca do głębokości zmiany. W ten sposób można efektywnie leczyć nawet struktury położone głęboko pod mięśniami, gdzie klasyczne formy terapii zawodzą.

Rozszerzające się spektrum wskazań sprawia, że fala uderzeniowa (ESWT) staje się narzędziem nie tylko fizjoterapeutycznym, ale i diagnostycznym – pozwala lokalizować miejsca bólu i reagować bezpośrednio na źródło problemu. Dzięki temu znajduje zastosowanie nie tylko w gabinetach ortopedycznych, lecz również w medycynie sportowej, rehabilitacji pourazowej i w nowoczesnych ośrodkach terapii ruchowej.

Więcej: https://uderzeniowafala.pl

[ Treść sponsorowana ]
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady lekarza.